Bạn mới học Tiếng Trung hoặc đã học một thời gian nhưng vẫn phát âm sai, phát âm nhầm các âm khó, các âm tương tự nhau trong Tiếng Trung? Điều này có thể khiến việc giao tiếp Tiếng Trung của bạn gặp nhiều khó khăn như truyền đạt sai ý, đối phương hiểu sai hiểu ý của bạn,… Bài viết này sẽ chia sẻ tới bạn 5 tips để nói chuẩn các âm Tiếng Trung hay nói nhầm khi giao tiếp cực đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bạn nói đúng từng âm khó, khắc phục triệt để các lỗi phát âm thường gặp để giao tiếp tự tin, tự nhiên hơn.

1. Nguyên nhân hay nói sai, nói nhầm các âm trong Tiếng Trung khi giao tiếp

Vì sao người học dễ nói nhầm các âm trong Tiếng Trung?

Khi mới học Tiếng Trung, người mới học thường gặp khó khăn trong việc phân biệt và phát âm chính xác các âm tiết, khiến bạn có thể phát âm sai, nói nhầm các âm khi giao tiếp. Những nguyên nhân dẫn đến điều này có thể là:

• Do ảnh hưởng từ Tiếng Việt: Người Việt thường dùng thói quen phát âm tiếng mẹ đẻ để “áp dụng” sang Tiếng Trung, dẫn đến phát âm Tiếng Trung không chính xác.
  
• Không phân biệt được các âm gần giống nhau: Nhiều âm trong Tiếng Trung có phát âm gần giống nhau nhưng lại khác nhau về vị trí đặt lưỡi, luồng hơi hoặc độ chuyển động của lưỡi. Nếu bạn không phân biệt được sự khác nhau giữa những âm này, bạn có thể sẽ nhầm lẫn chúng với nhau..
  
• Không có phản xạ nghe – phát âm chuẩn: Nếu chưa nghe quen âm thanh chuẩn trong Tiếng Trung, não bộ chưa ghi nhớ được âm thanh đúng nên khi nói, bạn có thể phát âm theo cảm tính và phát âm không đúng.
  
• Không nhận biết được lỗi của chính mình: Nhiều người học có thể không tự nhận ra được bản thân đang phát âm sai cho đến khi có người khác chỉ ra hoặc thấy người bản xứ không hiểu mình nói gì.
  

Những âm người Việt thường nói nhầm khi giao tiếp Tiếng Trung

Dưới đây là một số nhóm âm người Việt hay nói nhầm khi giao tiếp Tiếng Trung:

• z – c – s, j – q – x và zh – ch – sh: Đây là ba nhóm âm dễ bị phát âm nhầm nếu người học không biết cách đặt lưỡi chính xác của các âm này.
• n – l: Do ảnh hưởng từ tiếng mẹ đẻ ngọng n-l, nhiều người có thể đọc nhầm các từ mang những thanh mẫu này trong Tiếng Trung.
• i, ü: Người Việt dễ phát âm “i” theo cách phát âm của âm “i” trong Tiếng Việt, hoặc phát âm âm “ü” thành “uy” trong Tiếng Việt do không nắm được khẩu hình và vị trí đặt lưỡi của âm Tiếng Trung.
• ü – u: Người học dễ nhầm lẫn các vận mẫu của 2 âm này do không nhớ quy tắc ghi phiên âm trong Tiếng Trung.
• Bật hơi – không bật hơi: Người học thường nhầm lẫn giữa các âm bật hơi và âm không bật hơi trong Tiếng Trung do chưa phân biệt được sự khác biệt giữa các âm, chưa nắm được cách phát âm âm bật hơi trong Tiếng Trung.
• Thanh 1 và thanh 4: Nhiều người Việt thường dễ nhầm lẫn giữa thanh 1 thành thanh 4 do không xác định được cao độ của âm thanh khi phát âm.
  
• Thanh 2 và thanh 3: Nhiều người dễ nhầm lẫn thanh 2 và thanh 3 trong Tiếng Trung với thanh điệu trong Tiếng Việt. 

2. 5 tips giúp học phát âm chuẩn Tiếng Trung – sửa lỗi nói sai nói nhầm

Việc phát âm sai, nói nhầm có thể khiến đối phương hiểu sai, hiểu lầm ý của bạn. Dưới đây là 5 tips giúp bạn học phát âm chuẩn Tiếng Trung tốt hơn và giúp bạn chỉnh sửa những lỗi phát âm hay mắc, giúp bạn giao tiếp Tiếng Trung trôi chảy hơn. 

2.1 Ghi âm giọng của chính mình và so sánh với phát âm chuẩn trong Tiếng Trung

Đây là cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để bạn nhận diện lỗi sai của bản thân một cách chính xác và khách quan.

Khi bạn chỉ nói mà không ghi âm lại, bạn sẽ khó nhận ra được chính xác mình đang phát âm như thế nào, thường chỉ có cảm giác mơ hồ rằng “mình nói chưa giống” hoặc “nghe hơi sai sai”. Điều này dễ dẫn đến việc sửa sai theo cảm tính và không đạt được hiệu quả như mong muốn.

Nhưng khi bạn nghe lại giọng ghi âm của chính mình, bạn sẽ trở thành một người nghe khách quan, có thể dễ dàng phát hiện ra những điểm chưa đúng như âm chưa đủ vang, lực bật hơi chưa đủ, biến độ của thanh điệu chưa rõ ràng,… Khi đã xác định rõ mình sai ở đâu, bạn sẽ biết cách chỉnh sửa và luyện tập sao cho hiệu quả hơn, thay vì cứ lặp lại lỗi cũ mà không biết.

Cách thực hiện để đạt hiệu quả:

• Bước 1: Tìm đoạn âm mẫu ngắn từ người bản xứ (có thể là từ giáo trình, app học Tiếng Trung hoặc YouTube).
• Bước 2: Tự đọc đoạn văn đó và ghi âm lại.
• Bước 3: So sánh từng âm một trong bản ghi của bạn với âm mẫu, tìm ra những âm bản thân phát âm chưa giống mẫu.
• Bước 4: Phân tích âm thanh đó để biết bản thân đang phát âm như thế nào và cần sửa như nào.
• Bước 5: Sửa lại phát âm sao cho giống mẫu nhất có thể.
  

2.2 Tập nói chậm – tách riêng từng âm nói từ từ để nói cho rõ ràng

Khi mới học, hoặc khi bạn chưa sở hữu phát âm chuẩn Tiếng Trung, nếu bạn cố nói nhanh giống người bản xứ sẽ rất dễ bị nuốt âm hoặc nói sai. Điều bạn cần làm là phát âm rõ từng âm tiết, chậm rãi và chính xác. Việc tập nói chậm sẽ giúp não bộ có thời gian xử lý âm thanh, đồng thời bạn cũng sẽ kiểm soát được cách mình đang phát âm như nào tốt hơn.

Khi bạn nói chậm, bạn dễ nhận ra mình có đang phát âm sai không, và từ đó điều chỉnh sao cho đúng. Đây là giai đoạn xây dựng nền tảng, vì vậy không cần vội vàng. Khi đã phát âm đúng và chắc từng âm, bạn mới nên tăng dần tốc độ lên để nói trôi chảy hơn.

Ví dụ: Thay vì đọc nhanh từ “zhōngguó” (Trung Quốc), bạn nên đọc từng âm: zhōng – guó. Như vậy bạn sẽ nhận ra mình có đang phát âm nhầm âm “zh” thành “z” hay không, hoặc sẽ dễ dàng kiểm soát phát âm để không phát âm nhầm âm “zh” thành “z”.

2.3 Tập trung sửa từng âm sai một – không sửa đồng thời nhiều âm

Một lỗi phổ biến nhiều người mắc là cố gắng sửa tất cả các lỗi phát âm cùng lúc. Điều này khiến bạn dễ bị quá tải, thiếu tập trung và kết quả là không sửa được lỗi nào một cách triệt để. Khi bạn cố gắng sửa quá nhiều lỗi cùng một lúc, não bộ không đủ khả năng xử lý hết các thông tin cần điều chỉnh, dẫn đến việc luyện tập trở nên kém hiệu quả và dễ bỏ cuộc hơn.

Việc tập trung sửa từng âm sai một không chỉ giúp bạn luyện sâu và kỹ hơn, mà còn giúp tối ưu hiệu suất luyện tập. Khi chỉ chú ý vào một âm Tiếng Trung cụ thể, bạn sẽ dễ dàng kiểm soát được khẩu hình, vị trí lưỡi và hơi thở để phát âm đúng. Bạn cũng sẽ có cảm giác thành tựu rõ rệt hơn sau mỗi lần sửa đúng một âm, giúp duy trì động lực học tập.

Ngoài ra, việc tập từng âm riêng lẻ sẽ giúp bạn nắm rõ đặc điểm từng âm, từ đó khi luyện các từ hoặc câu Tiếng Trung phức tạp hơn, bạn sẽ dễ dàng phân tích và phát âm chính xác hơn mà không bị “lẫn lộn” giữa các lỗi cũ và mới.

Cách thực hiện để hiệu quả:

• Bước 1: Ghi lại các âm Tiếng Trung bạn hay phát âm sai (dựa trên feedback của giáo viên hoặc nghe lại qua ghi âm của bản thân).
• Bước 2: Chọn 1 âm cần sửa để luyện tập, học lại cách phát âm chuẩn của âm đó.
• Bước 3: Thực hành nói các từ và câu có chứa âm đó và thu âm lại.
• Bước 4: Nghe lại file thu âm và so sánh với phát âm chuẩn của mẫu để theo dõi tiến độ của việc luyện tập.
• Bước 5: Thực hiện đến khi nghe lại file thu âm và tự thấy bản thân đã phát âm đúng.
• Bước 6: Sau khi sửa được âm Tiếng Trung đó rồi thì chuyển sang âm tiếp theo.
  

2.4 Shadowing – Nhại theo phát âm chuẩn

“Shadowing” là kỹ thuật luyện nói nổi tiếng trong việc học ngoại ngữ. Bạn sẽ nghe và lặp lại ngay lập tức câu nói của người bản xứ với tốc độ gần như đồng thời.

Cách này sẽ giúp bạn làm quen với ngữ điệu, nhịp điệu, và cách nối âm trong câu Tiếng Trung, giúp bạn rèn luyện khả năng bắt chước âm thanh chính xác hơn và tăng phản xạ phát âm chuẩn Tiếng Trung khi giao tiếp. Khi luyện shadowing thường xuyên, bạn sẽ hình thành thói quen nói đúng ngay từ đầu theo câu nói mẫu.

Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, sau khi thực hiện shadowing bạn nên thu âm và nghe lại bản ghi âm của mình, so sánh với câu nói mẫu của người bản xứ để có thể phát hiện ra những điểm chưa giống mẫu và điều chỉnh. Việc nghe lại này giúp bạn theo dõi tiến độ luyện tập, bạn sẽ biết được mình đã luyện đúng hay chưa, từ đó tránh việc lặp lại lỗi sai trong quá trình luyện tập.

Cách luyện shadowing hiệu quả :

• Bước 1: Bắt đầu với đoạn hội thoại hoặc câu Tiếng Trung ngắn (khoảng 5-10 giây).
• Bước 2: Nghe 2-3 lần để hiểu nội dung của đoạn hội thoại đó.
• Bước 3: Nhại theo từng câu một, bắt chước cả âm điệu, ngữ điệu, cách ngừng nghỉ, nhấn nhá.
• Bước 4: Ghi âm lại và so sánh với Tiếng Trung chuẩn để theo dõi tiến độ.
  

2.5 Nhờ người có chuyên môn nhắc nhở hoặc chỉnh sửa khi phát âm sai

Khi tự học, bạn thường dựa vào cảm giác chủ quan chứ không thực sự nghe được mình sai ở đâu, do đó sẽ những lỗi phát âm bạn không tự nhận biết được. Chính vì vậy, việc học Tiếng Trung cùng người có chuyên môn, người có thể nghe và chỉ ra lỗi sai hoặc hướng dẫn cách sửa đúng kỹ thuật sẽ giúp bạn sửa phát âm chuẩn Tiếng Trung nhanh hơn và chính xác hơn, tránh được tình trạng nói sai quá lâu thành thói quen khó bỏ.

Tuy nhiên, cách làm này cũng có một vài nhược điểm mà bạn cần cân nhắc như:

• Bạn sẽ cần phiền đến người khác, không phải ai cũng sẵn lòng hoặc có thời gian hỗ trợ bạn thường xuyên.
• Bạn cần phụ thuộc vào đối phương, bạn sẽ khó duy trì được tiến độ luyện tập nếu người đó bận hoặc không thể giúp liên tục.
• Việc nhờ người khác nhắc nhở mỗi khi nói sai trong lúc giao tiếp bằng Tiếng Trung có thể làm gián đoạn cuộc trò chuyện, tạo cảm giác gượng gạo, thậm chí gây khó chịu cho cả bạn và người đối diện.

Do đó, hãy lựa chọn thời điểm phù hợp để luyện nói Tiếng Trung và nhờ đối phương chỉnh sửa, chỉ ra lỗi phát âm giúp bạn. Ngoài ra cũng nên kết hợp với các phương pháp luyện tập khác để bạn có thể tự chỉnh sửa phát âm Tiếng Trung cho chính mình mà không cần phụ thuộc vào người khác.

Phát âm sai, nói nhầm là điều bình thường khi mới học Tiếng Trung. Tuy nhiên bạn hoàn toàn có thể chỉnh sửa để sở hữu được phát âm chuẩn Tiếng Trung, giúp việc sử dụng Tiếng Trung vào giao tiếp, công việc của bạn thuận lợi hơi. Hãy áp dụng 5 mẹo trong bài để luyện nói, sửa tận gốc các lỗi phát âm hay gặp, chắc chắn khả năng phát âm của bạn sẽ tiến bộ rõ rệt. Nếu bạn muốn được sửa phát âm trực tiếp, luyện nói chuẩn từng âm, đừng ngần ngại tìm hiểu khóa học phát âm chuẩn tại Tiếng Trung Cầm Xu nhé!